zondag 10 september 2017

9-9-2017 LOFAR: 's werelds grootste radiotelescoop in Drenthe!!

Zaterdag 9 sep krijgen we bij/na de koffie een presentatie over LOFAR door de oeverloos gemotiveerde 'maker' of medebedenker van de grootste radiotelescoop ter wereld: astronoom Michiel Brentjens.

 

Met een wandelstok uit de zaal, probeert Michiel ons duidelijk te maken hoe radioseinen uit het heelal op aarde (heet trapje) komen en vervolgens de hoek waarmee ze op de antennes van LOFAR opgevangen worden en zo.....
Hij krijgt de hele meute doodstil; we luisteren geboeid naar de machtig interessante uiteenzettingen die we maar gedeeltelijk begrijpen en nauwelijks kunnen onthouden. Dus ik houd de website bij de hand voor het volgende relaas dat ik kort en simpel probeer te houden:

In de driehoek Dwingeloo-Exloo-Buinen bevindt zich de grootste radiotelescoop ter wereld met een diameter van ca 2300KM !! mede 'uitgevonden' en/of opgezet door Michiel.
Deze telescoop werd in 2009-2010 gebouwd en 12 juni 2010 geopend door Pr Beatrix. De telescoop werd in gebruik genomen door ASTRON.

Op dit terrein staat geen en heeft nooit bebouwing gestaan; de optimale kaalheid om stralen uit het heelal te ontvangen. De boerederij in de verte, waarvan de boerin niet altijd mag stofzuigen, en de Duitse windmolens, storen nauwelijks omdat ze gedeeltelijk achter de kromming van de aarde/horizon staan.
Na de lezing gaan we op de fiets (18KM) naar het LOFAR-terrein waar 2 gidsen van het Drents Landschap ons zowel technisch als plantkundig een rondleiding geven.

We zijn allemaal kleddernat geregend op de fiets, maar het is werkelijk alles waard om eens op deze wereldberoemde plek te staan en zelfs op de "Terp" waar je niet zomaar op mag komen.


            

 

                                                              dit zit onder het landbouwplastic


 
    een onbebouwd terrein met                  ca 20.000 antennes voor
                                                                frequentiebereik 10 - 240 MHz

  
   een antenne                                     de TERP

Dat gebeurt hier niet met telescopen, maar met ontvangertjes op een pvc-paaltje met 2 scheerlijnen en 2 antennelijnen; via een coaxkabel in een doucheslang gepakt gaan de signalen naar enkele op het terrein staande computerkasten.

Hier in het hart van de radiotelescoop, op een centraal rond terrein, genaamd de terp staan cirkels met
steeds 96 van die antennes op pvc-paaltjes, die in verbinding staan met telescopen/antennes in Frankrijk, Zweden, Duitsland, Polen en als laatste Ierland; in een diameter van ca 2300KM.


 

In piepschuim blokken onder landbouwplastic (zwart op de terpfoto) zitten kleinere antennes. De hele installatie hier is  een enorm goedkope manier om een (reuze) telescoop te bouwen en is uitgevonden in Nederland.
Volgens onze gids in het veld is Nederland wereldberoemd om zijn radio-technologie!
In Zuid-Afrika is ment met een reuze-telescoop bezig en ook in China, maar die kunnen lang niet zoveel signalen opvangen als dit 'simpele' systeem met antennes op pvc-buis; waar dan weer mijn pensioen van wordt betaald.

De signalen die hier opgevangen worden gaan via een supersnel glasvezelnetwerk naar een computer in Groningen. Aan de hele procedure zijn onbegrijpelijke rekenmethodes voorafgegaan en alle duizelingwekkende snelheden die men ons probeert uit te leggen, maken ons behoorlijk dizzy.

We fietsen terug, gelukkig is het droog en kunnen we onze hoofden wat leeg laten waaien....
Op de camping is goed te zien dat er flink wat water uit het heelal is gevallen; dat zal de radiosignalen ook wel ge- of verbroken hebben...
















We denken er nog steeds over na, ook als we 's nachts naar de sterren kijken.... waarover Michiel ons ook het een en ander heeft verteld.
Als je hem een vraag stelt, blijft hij praten, uren, dagen, maanden, want iedere dag verandert het heelal: astronomie is dus een goede studie om te gaan doen: er komt geen einde aan ....

Ik vroeg hem of het uit nieuwsgierigheid naar 'ander' of meer leven in het heelal is ontstaan: neen, zei hij, maar ik zou wel geweldig zijn als ik dat vind !!!

Terug naar het dagelijks leven op aarde: met z'n allen eten in het campingrestaurant. Gezellig aan tafels van max. 6 personen zodat je goed met elkaar kunt babbelen.
Er zijn voldoende buffetten en het eten smaakt uitstekend.


 

After dinner spelen voor ons de Mississippi Kings heerlijke blues muziek. Ik vind het niet lekker om op te dansen maar vele anderen wel: er wordt enorm gedanst: hs leuk !!












Geen opmerkingen:

Een reactie posten